تفاوت زبان عربی فصیح با لهجه عراقی چیست؟
پیش از بیان تفاوت لهجه های عربی ابتدا باید از عربی فصیح صحبت کنیم. عربی فصیح که با عناوین «العربیه الفصیحه» یا «العربیه الفصحی» در منابع زبان عربی معرفی می‌شود، گونه رسمی زبان عربی است. مقصود از شکل رسمی زبان این نیست که این گونه مربوط به زمان‌های قدیم است؛ بلکه عربی فصیح هم‌اکنون به عنوان زبان رسمی معاصر عربی شناخته می‌شود.
عربی فصیح زبان کتب درسی و دانشگاهی، مقالات علمی و سخنرانی‌های رسمی است. همچنین در گفتگوهای رسمی نیز از این گونه استفاده می‌شود. می توان عربی فصیح مناسب را «عربی شیوا» نامید.
عربی فصیح از حیث فراوانی پر کاربردترین نوع زبان عربی است. چرا که زبان رسمی همه کشورهای عربی است. همانگونه که زبان فارسی رسمی، در همه نقاط ایران با وجود لهجه‌ها و گویش‌های مختلف زبان اصلی و رسمی و متعلق به بیش از 80 میلیون نفر جمعیت ایران است،زبان عربی فصیح نیز زبان بیست و دو کشور عربی (12 کشور آسیایی و 10 کشور آفریقایی) با جمعیتی بالغ بر بیش از 400 میلیون نفر است.
همچنین تعداد زیادی از عرب‌زبانان در سایر کشورها ساکن هستند. به عنوان مثال جمعیت لبنانی‌های ساکن در سایر کشورها از جمعیت کنونی لبنان بیشتر است!
تفاوت لهجه های عربی یا گویش‌های عربی؟
یش از بیان تفاوت لهجه های عربی باید عرض کنیم که متأسفانه دو اصطلاح لهجه و گویش به درستی استفاده نمی‌شوند و ابتدا باید به تفاوت این دو اصطلاح بپردازیم. گویش‌ها را می‌توان شاخه‌های زبان اصلی دانست. گویش‌ها در اصل با زبان اشتراک دارند اما تفاوت‌های بسیاری با زبان پایه دارند. این تفاوت‌ها در اصل کلمات، گویش، ساختارهای زبان و نوع بیان نمودار می‌شوند.
به عنوان مثال مازنی، بلوچی، گیلکی و… که در مناطق مختلف ایران استفاده می‌شوند، گویش‌های دیگری از زبان فارسی هستند. به همین علت با وجود تفاوت‌های اساسی، اشتراکاتی نیز دارند. اما لهجه‌ها خود شاخه‌هایی از گویش ها هستند. به عنوان مثال گویش گیلکی، با لهجه‌های مختلفی در رشت، لاهیجان، رودسر و … موجود است. همچنین لهجه‌های یزدی و اصفهانی شاخه‌هایی از گویش معیار پارسی هستند.
از این توضیح مشخص است آنچه به عنوان «لهجه‌های عربی» شناخته می‌شوند، در حقیقت گویش‌های عربی هستند. پس در حقیقت به جای تفاوت لهجه های عربی باید از تفاوت گویش‌های عربی صحبت کرد.
مثلا شیوه سخن گفتن عراقی‌ها، یک گویش است که با گویش‌های دیگر زبان عربی معیار تفاوت اساسی دارد. به صورتی که اگر کسی گویش عراقی را بداند، گویش شامی نمی‌داند و برای یادگیری آن نیاز به آموزش خواهد داشت. دقیقا مانند زبان فارسی، گویش‌های عربی نیز دارای لهجه‌های مختلفی هستند. مثلا گویش شامی دارای لهجه‌های سوری، لبنانی، اردنی و فلسطینی است. به گویش‌های زبان عربی، «عربی عامیانه» یا «عربی دارجه» می‌گویند.
